Tytuł: Historia kolonii. Państwa europejskie. Polska.

Tytuł oryginalny: Histoire Philosophique et Politique des Etablissements et du Commerce des Européens dans les deux Indes. Tome dixieme.

Autor: Guillaume, Thomas, François Raynal (1713-1796) – francuski duchowny, historyk, pisarz i filozof, przedstawiciel oświecenia. Był związany ze środowiskiem encyklopedystów. Potępiał nietolerancję religijną. Krytykował postępowanie kleru i władz wobec ludności kolonii w Indiach. Był członkiem Royal Society w Londynie.

 Miejsce i rok wydania: Genewa 1782.

Oficyna: Jean-Leonard Pellet.

Wymiary i ilość str.: 20,5 cm, VI+348 s. 

Tematyka: Najsłynniejsze dzieło Autora będące unikatową encyklopedią świata kolonialnego. Autor o polemicznym zacięciu krytykował traktowanie kolonii i ich mieszkańców przez absolutnych władców i kler katolicki. Dwa lata po pierwszym wydaniu, czyli w 1772 roku dzieło zostało wyrokiem sądu zakazane we Francji. Tom dziesiąty całej serii wyjątkowego wydania genewskiego z 1782 roku. Wydanie to liczące w sumie 11 tomów jest wyceniane od 5000 USD do 16 000 USD w zależności od stanu zachowania. Sprzedawany tom dziesiąty dotyczy wyjątkowego obszaru, bo państw europejskich i ich udziału w podziale tortu kolonialnego. Jest to zatem też swoisty polonik, bo  fragment traktatu dotyczy Polski, jej stanu politycznego, obyczajów i aktualnej sytuacji. Autor zaznacza, że w Polsce nie ma niewolnictwa i nie handluje się niewolnikami w przeciwieństwie do innych państw europejskich. Traktat zawiera także informacje o panowaniu Stanisława Augusta Poniatowskiego i pierwszym rozbiorze Polski. W innym miejscu autor pochyla się nad religijnością i zwyczajami Polaków. Dzieło pięknie ilustrowane sygnowaną ryciną frontispisu ze sceną prowadzenia niewolników przez handlarzy. Scena szczególnie znamienna w kontekście informacji o Polsce jako kraju wolnym od handlu niewolnikami.

Stan zachowania: oprawa z epoki, pełna  skóra w słabym stanie z ubytkami i przetarciami, szczególnie na odwrocie; grzbiet tłoczony i pozłacany pięknymi wzorami roślinnymi i geometrycznymi, ale także z minimalnymi przetarciami i ubytkiem od góry; wewnątrz dzieło w dobrym stanie, czasem plamy, ale suche;ogólnie średni jak na blisko 240 letni starodruk.

Opis dodatkowy: Uwaga! Starodruk zawiera bardzo ładne mini ryciny i inicjały na początku rozdziałów o różnych kształtach i motywach z ornamentyką barokową. Ponadto dzieło posiada 1 całostronicową rycinę frontispisu. Wyjątkowa tematyka, piękne ryciny, winietki, kunszt introligatorski i drukarski dodają szczególnej wartości temu starodrukowi sprzed blisko 240 lat. Będzie on ozdobą i ciekawostką każdej biblioteki historyczno-geograficznej.